DOLAR
32,3676
EURO
34,9560
ALTIN
2.325,34
BIST
9.079,97
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Mersin
Açık
26°C
Mersin
26°C
Açık
Cumartesi Açık
25°C
Pazar Az Bulutlu
24°C
Pazartesi Açık
24°C
Salı Az Bulutlu
22°C

SİLİFKE YÖRESİ HALK OYUNLARI TARİHÇESİ

Toroslar ‘da yaşayan Yörükler kış aylarında sahilde, yaz aylarında ise yaylalarda sürüleri ile ( koyun, keçi ) oradan , oraya göçerlermiş. Bu yaşam biçimi halk oyunlarını oluşumunda büyük etken olmuştur. 1940 yıllarına kadar ; tek, tek veya iki kişi oynanan oyunların türküleri 1940 sonrası TRT Ankara radyosu araştırmacılarından , Muzaffer Sarısözen, Halil Bedi Yönetken, Ahmet Kutsi Tecer tarafından derenmiş ve radyoda yayınlanmaya başlamıştır. Bunu takip eden yıllarda oyunlar grup halinde oynanmaya başlamış, halk kültürü araştırmacıları tarafından derlenmiştir. Erkekler, kızlar derken karışık oyunlar ortaya çıkmıştır. 1959 yılında Yapı ve Kredi Bankasının halk oyunları yarışmasına yöremizden katılan halk oyunları ekiplerini görmeye başladık.

Bu oyunları iki kısımda incelersek : kızların oynadığı Sallama, Silifke’nin Yoğurdu, Yayla Yolları , Türkmen Kızı , Ham Çökelek … vb.

İkinci grup oyunları ise : zeybekler ( Portakal Zeybeği, Kıbrıs Zeybeği, Çaya Vardım – tek zeybek, Köroğlu …

Üçüncü grup ise ağır, oturak oyunları. Eğlencelerde, düğünlerde ; genellikle yaşlıların arasında oynanan oyunlardır. Bu oyunlarda oyuncu hem oynar, hem türkü çağırır. Örnek olarak : Urfani, Kerem, Ceviz Arasında…

Daha sonraları ekipler ; bu üç grup oyunu sahnede birlikte oynamışlardır.

Bu yöre de ilk oyuncu olarak ; Sadık Sayım, Hiso (Hüseyin Sayım) , İsmet Karaduman, memlili Osman (Göbekçi ) , Anam Ali (Arayıcı), Metin Çayırlı, Kemal Taşkıran, Hacı Keya. Oktay Yılmaz. Nalan Yılmaz, görürüz.

Sallama : güzelin yürüyüşü, edasını simgeler. Yaşamın taklidi vardır. Denizde yüzüş, zıplama.

Keklik : yörede ava düşkünlük vardır. Boş kalan zamanlarında omzunda tüfeği oradan, oraya gider. Keklik, bıldırcın avlar. İşte keklik oyununda kekliğin sekişi, silkinişi canlandırılır.

Türkmen Kızı : çıkış noktası Erdemli Taburelli köyü nde yaşayan bir Kürt ailesi vardır. Onun kızına yakılan türkü oyuna yansımıştır. Yörük kızı inek, keçi koyunu sağar. Hamur yuğurur, ekmek atar, gezerken kirmen eğirir. İpleri ilmik, ilmik çul örer.

Yayla yolları : göçün simgelenmesi vardır. Devenin yokuşta yürüyüşü düze çıkınca dombalayarak koşması vardır.

Ham Çökelek : bu oyun oturak havalarına örnektir. Oyuncu hem oynar, hem türkü söyler. Gerali diye bir ozanın türküsü dile gelir. Biraz espiri vardır. İçinde kadınları aşağılayıcı szler olduğu düşüncesi ile bir süre yasaklanmıştır.

Zeybekler : Taşeli yöresinin kültürünün , Kıbrıs , Girit kültürü ile kaynaşması . yörede yaşayan Türk ve Rumların ortak payda kültürlerini taşır. Çok hareketlilik taşır. İçinde türkülere göre adlar taşır. Portakal zeybeği, Köroğlu, Tek Zeybek, Zeytin Dalı ..

Taşeli yöresinde ortak olan bu oyunlar, Silifke, Mut, Anamur gibi yerlerde kurulan ekipler ile zenginleşmiş, Silifke halk oyunları ekipleri : İtalya, İngiltere, Japonya, Almanya, Amerika, Kartaca , İspanya, Fransa, Hollanda gibi ülkelerde gösteri yapmışlar. büyük ilgi ile izlenmiştir. Akdeniz’ in verdiği coşku, ritmik hareketler izleyenlere heyecan vermiş, bütün ülkeler kendi halk dansları gibi benimsemişlerdir. Silifke ‘de Müzik ve Folklor derneği, Halk Eğitimi Merkezi müdürlüğü, Turizm Dermeği ve belediye de ekipler kurulmuştur. Ayrıca bu oyunlar üniversitelerde öğretilip, oynanmaktadır.

GİYSİLER :

Erkek : ayakta şalvar, işlemeli deriden yapılma yemeni,örme çorap, üzerinde dokuma gömlek, işlemeli cepken, belde kuşak, başta örme başlık( Beyaz )

Kadın : ayakta kırımızı edik. Üç etek zubun. Belde kuşak. Ön tarafta öncek, başta paralı tellik. Üzerinde al, yeşil renkte yazmalar. Üzerinde gümüşten tomakalar.

ÇALGILAR :

Kabak Kemane ( Kıbrıs’tan kemanın girmesi ile yerini keman a bırakmıştır.) kaval ( Kıbrıs üzerinden klarnet- gırnatanın girmesi ile yerini klarnete bırakmıştır. Def, zilli delbek , davulun gelmesi ile yerini davula bırakmıştır. Bu yörede çirpi ile çalınan kucak davulları öne çıkmıştır. Oyuncunun elinde yer alan tahta kaşık ise ayrı bir ritim sazı olur.oyuncu hem oynar, hem tirme göre kaşıkları bir birine vurarak oyuna renk katar.

EZGİLEER :

Koşma türünde aşk türküleri , sevgi üzerine yakılmış türküler. Karacaoğlan (17.y.y.), Silifkeli Karacaoğlan (19.y.y.) , Kerem, İrfani gibi elinde sazı ile gezen aşıkların sözleri. Kah onların yolunda giden ozanların türküleri, oyunlarda yer alır.

Sallama

Açıl Ey Ömrümün Varı (Amman)

Bad-I Sabah Olmadan (Ben Yandım)

Has Bahçenin Gonca Gülü (Amman)

Sararıp Da Solmadan (Ben Yandım)

Eşim Eşim Gel Gel

Uğrun Uğrun Gel Gel

Can Yoldaşım Gel (Nakarat )

Yürü Dilber Yürü (Amman)

Saçın Sürünsün Aslanım (Ben Yandım)

Aç Beyaz Gerdanın (Amman)

Sinen Görünsün Aslanım (Ben Yandım)

Güzeller Güzeller (Amman)

Nerde Gezerler Aslanım (Ben Yandım)

Nerde Düğün Orda Bayram (Amman)

Seyran Ederler Aslanım (Ben Yandım)

Mersin/Silifke-Hüseyin Say

KEKLİK :

Yar, yar nereden gelirsin

Silifke kalesinden ( Zir zop Kalesinden )

Nerede yattın , beyin konağında

Ne varımış kupkuru yerde heyyy..

Kekliğim heyyy…

Kekliği düz ovada avlarlar

Kanadonı çam dalına bağlarlar

Şıkıdık, mıkıdık oynarlar

Şıkıdık, mıkıdık oynarlar.

Buyurun arkadaşlar davetim var benim

Herkes kesesinden yesin,içsin saltanatım var benim

Aslı yok yaylasında bin beş yüz koyunum var benim heyy.

Kekliğim heyyy..

HÜSEYİN SAY – SİLİFE.

YAYLA YOLLARI

Aşıp, aşıp gider yaylanın yolu

Sahile dayanmaz dağların gülü

Gayet güzel olsa yiğidin yari

O da gelir bin bir iki naz ile

Varıp gidip yaylaları gezmeli

Kalem alıp, kaşın gözün yazmalı

Önü gök öncekli, sarı çizmeli

Göç gününde bir yosmaya vuruldum.

Yağar yağmur ışılaşır sayları

Eli göçmüş buzulaşır daylağı

Allı gelin koç yiğidin yaylağı

Gelinden usanmış kız ister gönül.

MUSA YILDIZ- SARI AYDI KÖYÜ- SİLİFE .

SİLİFKE’NİN YOĞURDU (KOCA AYŞA NIN YOĞURDU)

Silifke’nin yoğurdu

Ah seni kimler doğurdu

Seni doğuran ana

Bal ilen mi yoğurdu?

Beşiği çamdan

Ah yuvarlandı damdan

Keşke sevmez olaydın

Usandırdın bu candan

Kale kaleye bakar

Kaleden kanlar akar

Delikanlı dururken

İhtiyara kim bakar

Bağa girdim üzüme

Çubuk battı gözüme

Çubuk seni keserim

Yar göründü gözüme .

MUSA YILDIZ- SARI AYDIN KÖYÜ –SİLİFKE

GERALİ- HAM ÇÖKELEK

(Amman aman)

Gerali dedikleri bir gençten uşak

Gerali dedikleri bir gençten uşak yar yar

Başına şal bağlar da belinde kuşak

Gerali’m hey hey hey

Dönü dönü ver de ah sekerek

Boğazına dursun ham çökelek

Geli geli ver de gız sekerek

Ümüğüne dursun ham çökelek(Amman aman)

Gır eşeğime biner daş oluktan aşarım

Gır eşeğime biner daş oluktan aşarım yar yar

Canımı sıkmayın avratlar da ikinizi birden boşarım

Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey hey

Dönü, dönüver de ah sekerek

Boğazına dursun ham çökelek

Geli, geli ver de gız sekerek

Ümüğüne dursun ham çökelek(Amman aman)

Birine aldık bir metre astar

Biri de şalvarlık ister yar yar

Kadir Mevlam ikisinin acısını birden göster

Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey hey

Dönü dönü ver de ah sekerek

Boğazına dursun ham çökelek

Geli geli ver de gız sekerek

Ümüğüne dursun ham çökelek .

HÜSEYİN SAY- SİLİFKE

TÜRKMEN KIZI (KÜRDÜN KIZI )

Türkmen kızı Türkmen kızı

Türkmen kızı Türkmen kızı

Yayık yayar Türkmen kızı

Yayık yayar Türkmen kızı

Sen allar giy ben kırmızı

Çıkalım dağlar başına

Sen gülü topla ben nergizi

Aman Ayşem yaman Ayşem

Dağlar başı duman Ayşem

Türkmen kızı Türkmen kızı

Türkmen kızı Türkmen kızı

İnek sağar Türkmen kızı

İnek sağar Türkmen kızı

Sen allar giy ben kırmızı

Çıkalım dağlar başına

Sen gül topla ben nergizi

Aman Ayşem yaman Ayşem

Dağlar başı duman Ayşem

Türkmen kızı Türkmen kızı

Türkmen kızı Türkmen kızı

Hamur yoğurur Türkmen kızı

Hamur yoğurur Türkmen kızı

KAYNAK KİŞİLER:

ÖZCAN SEYHAN

HÜSEYİN SAY- SİLİFKE

MUSA YILDIZ – SİLİFKE

Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.