2000 yılında 1. derece Sit alanı olarak tescil edilen kanyon, ilçeye bağlı Çömelek Köyü sınırları içerisindedir.
Sason Deresi’nin geçtiği kanyon, yaklaşık 12 km uzunluğundadır. Göçmen kuşların göç yolu üzerinde bulunan Sason Kanyonu’nun duvarlarındaki kaya mezarları yırtıcı kuşları da barındırmaktadır. Sason ve Göğden kanyonlarının duvarları 2 bin 400 yıllık bir tarih saklamakta olup, 200 – 300 m duvar gibi kayaların içinde insan eliyle oyulmuş mağaralar bulunmaktadır. Antikçağda Isaurialılar’ın kayalara oyduğu mezarlar ile bu ve diğer mağaralar arasında geçitler bulunmaktadır. Doğal kaya mağaralarda insan eliyle işlenmiş merdiven kalıntısı, kapı, kalker taşlardan örülmüş duvarlara rastlanılmaktadır.
Keben Köprüsü’nden yaklaşık 1,5 km uzaklıkta ana kayaya işlenmiş basamak halinde merdiven kalıntıları bulunmaktadır. Bu merdiven kalıntılarının devamına sonradan ahşap merdiven eklenmiştir. Merdivenin yamacında duvar örgü kalıntıları bulunmaktadır. Yine merdivenden yaklaşık 250 m uzaklıkta doğal mağaralarda insan eliyle yapılan değişikliklerle yaşamsal mekanlar oluşturulmuştur. Göksu Nehri’ne ulaşan Sason Deresi’nin geçtiği derin kanyonun tabanında tarım yapmaya elverişli düzlükler bulunmaktadır.
Çevre köylerde yaşayanlar antik çağda kanyon duvarlarına oyulan mağaralara ve kaya mezarlarına ulaşımı sağlayan basamakları kullanarak vadinin tabanındaki tarlalara inebilmektedir. Mağaralar, köylüler tarafından günümüzde ağıl olarak kullanılmaktadır. Doğal konumunu koruyan kanyon, hayvan barınakları haline dönüştürülmesiyle tehlike altındadır. Sason Kanyonu’nda kayalara oyulmuş antik merdivenler çoğu yerde (aşınmadan dolayı) erimiştir. Bu nedenle kanyonun belirli bir noktasına kadar inilebilmektedir. (Bazı yerlerde de köylülerin yaptığı derme çatma ahşap merdivenlerle inilebilmektedir.)
Bu noktalarda kanyonun içine inmek için dağcıların teknik kurallarını uygulamak gerekmektedir.
Fotoğraf: Mehmet Gürbüz
