Osmanlı Beyliği – Osmanlı İmparatorluğu – Dönemi
Söğüt’de kurulan ve kısa zamanda gelişme göstererek Anadolu’ya yayılan Osmanlı Beyliği, Karaman Beyliği için bir tehdit oluşturmaya başlamış; söz konusu beylikler arasında muharebeler olmuştur. İki beylik arasındaki mücadeleyi, 1361‘de Karaman Hükümdarı olan Alaeddin Ali Bey’in Osmanlı Sultanı I. Murat’ın kızı Nefise Sultan‘la evlenmesi ile kurulan akrabalık bile değiştirememiştir.
Alaeddin Ali Bey, kayınpederi I. Murat’ın Rumeli Fetihlerinden faydalanarak bir kısım Osmanlı topraklarını işgal etmiştir. Ancak, Osmanlılar’dan aldığı yerleri geri vermek ve Moğol aşiretini tahrik etmeyeceğini garanti etmek şartıyla bağışlamıştır.
Alaeddin Ali Bey’in saldırılarını tekrarlaması sonucunda, Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt Karamanoğulları üzerine bir sefer düzenlemiş, 1398 yılında Alaeddin Ali Bey’i yakalatıp Konya’da idam ettirmiş, oğullarını da Bursa’da hapse artırmıştır. Bu şekilde Karamanoğlu Beyliği’nin, Toros Dağları’nın kuzey kısmındaki (Konya, Larende, Niğde, Develi, Karahisar) illerini ele geçirerek bu beyliğe son vermiştir. Mut, Ermenek, İçel, Taşeli ve yöreleri ise Karamanoğulları ailesinin diğer kolundan gelen Süleyman Bey ve oğlu Şeyh Hasan’ın yönetiminde kalmıştır ( 1398 ).
Ankara Savaşı sonucunda Yıldırım Beyazıt’ın Timur’a esir düşmesi ve Osmanlı Devleti’nin büyük bir sarsıntı geçirmesi üzerine, tüm Anadolu Beylikleri gibi Karamanoğulları’na da toprakları geri verilmiştir. Bursa’da hapis bulunan Alaeddin Bey’in oğullarından II. Mehmet Bey, Karamanoğlu Beyliği’nin başına getirilmiştir (1402).
Mehmet Bey, Karaman hükümdarı olarak Konya’yı başkent
yapmış, Karaman ailesinden olan Süleyman Bey ile oğlu Şeyh Hasan’ın ellerindeki
Mut, Ermenek, İçel ve Taşeli taraflarını alarak buraları da kendine
bağlamıştır. Mut, 1402 yılından sonra Fatih Sultan Mehmet devrine kadar,
Karaman alilesine mensup kişiler tarafından idare edilmiştir.
1419’da Larende Memlük Devleti‘nin eline geçmiş, Mehmet Bey Taşeli’ne kaçmak
zorunda kalmış, böylece Mut Memlüklerin nüfuzu altına girmiştir.
Sonraki yılarda Beyliğin başına Mehmet Bey’in büyük oğlu ibrahim Bey geçmiştir.
İbrahim Bey, büyük oğlu İshak Bey’i yönetimindeki başkenti Silifke olan İçel’e
vali tayin etmiştir. İshak Bey’in daha babasının sağlığında devletin idaresini
ele alması kardeşlerini kıskandırmış ve Pir Ahmet Bey Konya’da kendini Hükümdar
ilan etmiştir. Bu durumda Karamanoğulları Beyliği fiilen ikiye bölünmüştür, İshak
Bey’in Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’dan yardım alarak Konya’yı ele geçirmesi
üzerine Pir Ahmet Bey Fatih Sultan Mehmet’e sığınmak zorunda kalmıştır.
İshak Bey’in, Ermenek ve Dağpazarı Savaşlarında Pir Ahmet Bey’e yenik düşmesi
üzerine Silifke Kalesi’nin dışındaki Karamanlı toprakları Osmanlı himayesindeki
Pir Ahmet Bey’in eline geçmiştir.
1466‘da Fatih Sultan Mehmet, ordusuyla Karaman ülkesine girmiş, bölge
Osmanlıların ülkesine katılmış, yönetime oğlu Mustafa atanmıştır.
Pir Ahmed Bey savaşı kaybetmesine rağmen Osmanlıya karşı mücadeleyi
sürdürmüştür. 1471’de bölgeye gönderilen Gedik Ahmed Paşa, İçel taraflarına
giderek Silifke’yi ele geçirmiştir. Bu sırada Pir Ahmet ve kardeşi Kasım Bey,
Akkoyunlular’dan yardım alarak Larende’yi ele geçirdiyse de Osmanlılar tekrar
geri almış, Kasım Bey İçel’e çekilmesine rağmen Silifke’yi Osmanlılar’dan geri
almıştır.
Pir Ahmed Bey’in ölümünden sonra Mut da dâhil Karamanoğlu Beyliği’nin sahip
olduğu tüm topraklar Osmanlı’ların eline geçmiştir. Karamanoğlu Kasım Bey bir
süre saklanmış, Cem Sultan’ın II. Beyazıt’a karşı giriştiği iktidar
mücadelesinde tekrar ortaya çıktıysa da, Cem’in Rodos’a gitmesi üzerine yine
yalnız kalmıştır.
Kasım Bey’in ölümünden sonra, 1484 yılında Karaman Beyliği’ne Kasım Bey’in
kızının oğlu Mahmut Bey geçmiştir. Mahmut Bey’in, Osmanlı – Mısır savaşlarında
Mısır tarafını tutması üzerine, Davut Paşa İçel’e hücum etmiş, Mahmut Bey
Halep’e kaçmıştır. 1487 yılında, Karamanoğulları Beyliği’ne kesin olarak son
verilmesi ile İçel, Osmanlı hâkimiyetine girmiştir.
Bazı tarihçiler, Karamanoğulları Beyliği’nin Osmanlılar karşısında bu kadar
uzun ömürlü olmasını, “Karamanoğulları,
Anadolu Selçukluları ve Moğollar zamanından beri yurtları bulunan Karaman – İçel
Dağlık Bölgesini kendilerine yurt edinmişler; Karamanoğuliarını buralardan
Selçuklular da, Moğallar da söküp atamamışlardı. Karamanoğulları,
Selçuklulardan sonra Konya ve çevresi devletin siyasi-idari merkezi olmak
göreneğini yaşadıkları için kendilerini Selçuklu Devleti‘nin devamı (mirasçısı)
gibi görmüşler ve bu mirası Osmanlılara kaptırmak istememişlerdir” şeklinde
yorumlamaktadır.
Memlûk Devleti: Eyyûbîlerin çöküşü ile Osmanlıların Mısır’ı ele geçirmesi arasında geçen üç yüzyıla yakın zaman diliminde Mısır ve Suriye’de hüküm sürmüş olan devlet. Memlûk Devleti’ni 1250 ve 1382 yılları arasında kurucu aile Bahrî Memlûkler idare etmiş, 1517’ye dek ise Burcî Memlûkler yönetimi ele almıştır.
DÜNDEN BUGÜNE HER YÖNÜYLE MUT
